2 februari 2016

Kaartlezen (12) - De wereld op je schouder

Er is altijd een band geweest tussen geografie en tatoeages. Zeelieden die de evenaar hadden gepasseerd, lieten een tatoeage van Neptunus zetten en het ronden van de gevaarlijke Kaap Hoorn werd bekroond met een afbeelding van een schip met volle zeilen. Landkaarten als lichaamsversiering zijn pas vrij recent in zwang geraakt. Omdat tatoeagebezitters hun nieuwe aanwinsten graag aan de wereld tonen, is de trend goed zichtbaar op platforms als Pinterest en Instagram.
Ruwweg vallen er in de bonte verzameling map tattoos drie categorieën te onderscheiden. De eerste is de weelderige, quasi-antieke landkaart die aansluit op de zeemanstraditie. Halve schilderijen zijn het, vaak met coördinaten en bijna altijd met een kompas. De tweede groep bestaat uit afbeeldingen die lokale trots uitdrukken: een kaart van het geboorteland, de staat of de regio. Erg mooi zijn bijvoorbeeld de tatoeages van Nieuw-Zeeland - dankzij de Maori's een land met een rijke tatoeagecultuur - die zijn opgebouwd uit houtsnijwerkpatronen.
En dan is er nog een derde categorie die snel opkomst maakt: de lege wereldkaart. Je ziet hem op ruggen, schouders, flanken en bovenbenen. Maar er zijn ook veel kleintjes, discreet aan de binnenkant van de pols. Of zelfs op voeten, met op elke wreef een halfrond. De wereldkaart, de traveler, was volgens weblog Tattoodo een van de vijftien meest trendy tatoeages van 2015. Het lijkt typisch een tatoeage voor mensen die er altijd al een wilden hebben, geen enorm exemplaar maar een bescheiden, universeel symbool. En wat is er universeler dan de hele wereld?

Nu is 'de hele wereld' wel een relatief begrip. Aan Antarctica wordt zo te zien geen druppel inkt verspild. En waar ruggen en schouders nog genoeg ruimte bieden voor een behoorlijk gedetailleerde kaart, moeten er op de kleinere lichaamsdelen concessies worden gedaan. Eilanden als IJsland en Sri Lanka halen de polsen of armen vaak niet en de Indonesische archipel is voor tatoeëerders een grote uitdaging. Die zouden ook nog beter gebruik kunnen maken van de natuurlijke rondingen van lichaamsdelen, waardoor een deel van de vervorming - die altijd optreedt bij wereldkaarten op een plat vlak - kan worden opgevangen. Sommige getatoeëerden lopen zelfs rond met een Mercatorprojectie, de kaart waarop Groenland even groot lijkt als Afrika. Jammer voor ze, want dat is toch een beetje de cartografische variant van de tatoeage met spelfout.





Verschenen in Geografie, februari 2016

Geen opmerkingen: