2 september 2015

Kaartlezen (9) - Kussen uit Polen


Dat lijkt wel een Vinex-wijk, dacht ik vorig jaar tijdens een treinvakantie in Polen. Bij het uitrijden van Warschau zag ik in het akkerland een nieuwe suburb in aanbouw. Strak van opzet, met veel dezelfde woningen en een mix van laagbouw en appartementen. Het had zo Almere kunnen zijn.

Ik moest eraan terugdenken toen ik deze kaart van de bevolkingsgroei in Europa tegenkwam. Het is een kaart om van te smullen. Door de fijnmazige indeling in regio's is hij zo gedetailleerd dat landen goed met elkaar kunnen worden vergeleken. Maar ook de kleurkeuze is slim. De groei rond grote steden is zichtbaar als een rode ring. Sommige sterk suburbaniserende steden lijken zo op de afdruk van lippenstift op een ansichtkaart. Het patroon is te zien rond steden als Rome, Praag, Boedapest, Boekarest en Madrid. Maar nergens is het zo duidelijk als in Polen. De economische groei van het land slaat niet alleen neer in de moderne hoofdstad Warschau maar ook in en rond steden als Wroclaw, Olsztyn, Poznan, Torun en Gdansk. Het reflecteert de opkomst van een middenklasse die na de breuk met het communisme de flatwijk heeft verruild voor een ruimere woning in een voorstad.

De kaart werd dit jaar gepubliceerd door het BBSR in Bonn, het Duitse onderzoeksbureau voor de gebouwde omgeving. Hij toont de gemiddelde jaarlijkse bevolkingsontwikkeling in Europa tussen 2001 en 2011, het laatste jaar waarover uit alle landen betrouwbare gegevens beschikbaar zijn. Behalve de suburbanisatie laat de kaart ook zien waar de Europese krimpregio's liggen: Zuidoost-Europa, de Baltische staten, Oost-Duitsland, Noordwest-Spanje. Opvallend sterke groeiers zijn Ierland en Frankrijk. Spanje groeit hard aan de costa's en rond Madrid. De Madrileense uitstraling bestrijkt een enorm gebied, een proces dat rond Parijs al langer aan de gang is en daar péri-urbanisation wordt genoemd.

Opvallend is verder dat Duitsland achterblijft bij de meeste andere West-Europese landen. De status van economische motor van Europa vertaalde zich in de periode 2001-2011 niet in bevolkingsgroei. Een mogelijke verklaring is dat de Duitse economische groei voor een deel is gebaseerd op lage lonen, waardoor werkzoekende migranten liever andere landen opzochten. 

Een grote versie van de kaart is hier te vinden.
 Verschenen in Geografie, uitgave van het KNAG, september 2015
 www.geografie.nl

Geen opmerkingen: